Welkom

Mijn naam is Tjeu. Een ontelbare woordenstroom heb ik in mijn leven al gedeeld. Met vrienden, lezers, leerlingen, collega's en onbekenden. Vol liefde, emotie, soms met woede, dan weer met grote dankbaarheid. In boeken, op schoolborden, in trendy magazines, tijdschriften en nu online. Voor mij, voor jou.



maandag 26 oktober 2015

Keuzestress

'Orde scheppen in de vele keuzes die er zijn. Als je dan toch moet stressen, laat het dan in ieder geval zijn over keuzes die ertoe doen.' Dat advies gaf me in juni de jonge filosoof en Sartre-kenner Simon Gusman in een NRC-artikel over keuzestress. Dus worstelde ik me zaterdagochtend al vroeg samen met honderden bezoekers in de foyer van de Nationale Opera door het uitgebreide blokkenschema van de tweede editie van Brainwash. Dat is een jaarlijks filosofiefestival in hartje Amsterdam met een groot aantal filosofen en andere denkers die zich samen met de bijna 3000 bezoekers buigen over 'de persoonlijke en maatschappelijke vragen die wij ons moeten stellen om een beter leven te leiden.'


Begin er maar eens aan: kiezen uit een aanbod van 130 (!) programma-onderdelen, waarbij je innerlijke stem bij bijna elke titel meteen zegt: 'ga daar nu maar naar toe, dat mag je niet missen!' Emotionele chaos nog voordat het festival begonnen is.

Het hielp dit jaar een beetje dat een groot deel van de bezoekers bij de officiële opening in de Nationale Opera aanwezig kon zijn voor topsprekers als Michael Sandel - de Socrates van onze tijd - en Joris Luyendijk. Om te onderstrepen hoe talentvol hij is en waarschijnlijk nog meer om te bewijzen dat dit festival vooral lichtvoetig wil zijn, trad ook de jonge cabaretier Tim Franssen op. Hij tourt binnenkort met zijn voorstelling 'Het failliet van de moderne tijd' door heel Nederland. (speellijst). Ik heb zondag meteen een kaartje voor zijn voorstelling in Heerlen gekocht, want Tim verraste me met zijn live-trailer.

Ik ben niet langer meer besmet met het TEDx-virus vanwege de wurgwetten waaraan elke spreker zich nog steeds moet houden als het om tijd en vorm gaat. Hoe interessant en uitdagend het opeens wordt als je wel interactief met de zaal aan de slag mag gaan, bewees Sandel. Hij paste de bekende socratische methode toe om het publiek tot nadenken aan te zetten over twee eigentijdse dilemma's. 1. Mag een Indiase jonge vrouw die onder de armoedegrens leeft voor 7000 dollar haar baarmoeder verhuren waardoor een Westerse moeder met een baarmoederafwijking alsnog het geluk van een genetisch eigen kind kan ervaren? 2. In Namibië wordt de zwarte neushoorn met uitsterven bedreigd. Er is te weinig geld om de stropers effectief te bestrijden. De Dallas Safari Club bedacht een veiling waarop je door een heel hoog bod in de gelegenheid zou worden gesteld één keer officieel te jagen op zo'n neushoorn. Er kwam een bod van 350.000 dollar en dat geld werd ook besteed aan het bestrijden van die stropers. Eén dier opofferen om met dat geld vele andere neushoorns te redden,.. Is dat pervers of een geniaal plan? De zaal was verdeeld, maar door de aanpak van Sandel groeide bij iedereen het besef dat het moeilijk is in te schatten waarop je standpunten en intuïtie nu echt zijn gebaseerd.      

De kwaliteit van de opening van Brainwash was dit jaar zo hoog, dat je als bezoeker na bijna anderhalf uur met het gevoel 'dit alleen al was de moeite waard om overvolle treinen te trotseren' de Nationale Opera verliet. Dankzij grote rode ballonen en lange linten vond je veel beter dan vorig jaar de route naar een van de andere twaalf festival-locaties.
Toch werd die middag de vervelende kant van keuzestress soms weer zichtbaar. Langs diezelfde route lagen relatief weinig leuke eettentjes en de wachttijd bij de eetpunten van het festival waren ook dit jaar vaak zo lang dat je er bijna zeker van was dat je een gekozen programmaonderdeel alsnog kon schrappen. Maar uiteindelijk bleef ook voor mij een flinke portie inspiratie en nadenkwerk over dankzij:
-John-Paul Flintoff en zijn talk over hoe je het beste kunt omgaan met het stemmetje in je hoofd dat altijd negatieve gedachtes influistert.
Oliver Burkeman, de bekende Guardian-columnist die me al getipt was door Jochum Damstra van de organisatie, Zijn boodschap in De Brakke Grond was dat we grote vraagtekens kunnen plaatsen bij het populaire efficiency-denken. Een aardige tip: ga inefficient met je (voice-)mails om, want dan krijg je vanzelf minder reacties. Zo creëer je meer tijd om met bijvoorbeeld innovatie bezig te zijn. Ik ga in elk geval zijn boek 'Tegengif' binnenkort een keer lezen. Daarin beweert Burkeman dat je beslist niet gelukkig wordt als je alleen maar positief probeert te denken.
- Jan Jaap van der Wal had een ijzersterke talk/act over migratie.
- De nieuwe Bildung Academie van UvA-studenten speelde een soort game met het publiek om te laten ervaren hoe bevooroordeeld je kunt zijn zonder dat je dat echt in de gaten hebt. Een initiatief om te blijven volgen.

Tegenvallers bij deze editie? Ja, die waren er ook. Bijvoorbeeld de nieuwe Denker des Vaderlands Marli Huijer. Haar voorganger René Gude verraste je bijna altijd met nieuwe invalshoeken. Het verhaal dat Marli Huijer over de Tussenruimte vertelde (hoe kunnen we dat wat er tussen mensen is – de publieke ruimte, de omgeving, de netwerken – zo inrichten dat zoveel mogelijk mensen zich er thuis voelen?) heeft ze al zo vaak in de media verteld en uitgelegd dat het nu tijd wordt voor andere thema's). Dat laatste geldt nog meer voor de invloedrijke trendwatcher Farid Tabarki. De eerste keer dat ik hem zijn verhaal over de vloeibare maatschappij hoorde vertellen, was ik erg enthousiast. Zaterdag ratelde hij precies hetzelfde verhaal op de automatische piloot af. Ofschoon hij in goede gezelschap vertoeft - vorig jaar presteerde ook de grote Alain de Botton het om op Brainwash zielloos zijn verhaal voor de zoveelste keer ongewijzigd af te steken - moet ook Tabarki snel werken aan nieuwe inzichten om geloofwaardig te blijven. En met zoveel talent en slimheid mag dat geen probleem zijn. Het vraagt alleen maar enig reflectievermogen en extra inzet.

Brainwash was dus opnieuw het festival van de vele prikkels. De meest verrassende heb ik tot het laatste bewaard. Ze keek me aan, overbrugde plotseling 32 wachtenden in een lange rij voor de Expo-zaal in De Brakke Grond om mij in amper 86 seconden een zalig geluksgevoel te bezorgen met... haar hoofdmassage-spin. Uiteindelijk bleek dat en niet een filosofische invalshoek het beste medicijn voor mijn keuzestress..Dat Brainwash 2015 mij nu dus eerder naar Blokker dan naar een boekenwinkel leidt, had ik vooraf nooit verwacht...

maandag 27 juli 2015

#BlimageNL

Inspiratiebron voor mijn eerste onderwijs 'blimage', een samenvoeging van blog & image, is de foto van een rups, aangereikt door een favoriete edublogger, Frans Droog.

Rupsen vervellen meestal vier tot vijf keer in hun leven. Elke keer als ze uit hun jasje groeien barst de huid open. Veel soorten zien er als kleine rups anders uit dan in het laatste stadium. Daarna vindt verpopping plaats, en komt de volwassen vlinder tevoorschijn.

Deze Wikipedia-kennis is van toepassing op mijn onderwijsloopbaan. Wat wilde ik begin jaren zeventig graag journalist worden, maar ik werd democratisch uitgeloot voor de school voor journalistiek. Op zoek naar een alternatief ontdekte ik dat er voor het eerst meiden op de ‘kweekschool’ in Heerlen zouden worden toegelaten en het lokale hippie-café & de Bierstube op loopafstand lagen. Extrinsiek gemotiveerd dook ik de onderwijswereld in, want de aantrekkelijke prikkels kwamen dus voornamelijk van buitenaf.

Dat werd anders toen ik als 21-jarige mijn debuut mocht maken als gymleraar op een basisschool en voor een paar lessen Nederlands op een pas gestarte mavo. Na amper een jaar koos ik definitief voor de wat oudere jeugd. Wat ik toen niet wist, was dat een klaslokaal met te veel prikkels geen goede leeromgeving is. De hele achterwand van mijn eigen lokaal werd volgeplakt met posters van pop- en voetbalsterren. Rijen werden, ondanks hoofdschuddende collega’s, groepjes van vijf. Als beginnend docent stapelde ik de ene pedagogische/didactische fout op de ander, maar ik bleef door drie oorzaken overeind. Moeder Natuur heeft me een veel te strenge gelaatsuitdrukking meegegeven die zelden weerspiegelt hoe ik me op dat moment werkelijk voel, maar die in een klas er meestal voor zorgt dat orde houden het probleem niet is. Ook investeerde ik in een goede relatie met de leerlingen door op een vaak wat provocerende manier interesses te delen. Als de hele klas voor Ajax was, koos ik een seizoen en schooljaar voor PSV. Hardrockers liet ik luisteren naar Leonard Cohen. Brave dorpsmeiden en –jongens werden naar de eerste edities van Pinkpop meegenomen.

En de derde oorzaak: al snel ontdekte ik een eigen stijl van lesgeven. Graag was ik een geboren verhalenverteller geweest, zoals mijn eigen favoriete docent Engels die de gebrekkige voorlichting van mijn ouders volledig compenseerde in zijn onvergetelijke literatuurlessen over ‘Women in Love’ by D.H. Lawrence en Shakespeare. Maar helaas, leerlingen hangen zelden aan mijn lippen als ik aan een lang verhaal begin… Naast het organiseren van tal van buitenschoolse activiteiten bleek vooral het geven van een korte instructie van hooguit een kwartier mijn ding. Dan was ik bijvoorbeeld in staat om 90 procent van de klas uit te leggen hoe eenvoudig het is om geen enkel fout meer te maken met d of t bij een werkwoordvervoeging. Dat was mijn kracht en lot tegelijk. Ze weerhielden me er niet van om elke dag met plezier naar mijn werk te gaan.

En toch bleef het kriebelen, was er de drang naar méér en tegelijk het besef dat ik inmiddels met het onderwijsvirus was besmet. Op een bruggetje van een Zuid-Limburgs beekje vertelden mijn hart en brein 38 jaar geleden wat ik moest doen. Elke week 12 tot maximaal 15 uur blijven lesgeven en de resterende energie en creativiteit gebruiken voor die andere interesses. De rups in mij werd dominant. Elke vijf jaar wilde ik vervellen door weer een nieuwe uitdaging aan te gaan. Zo geschiedde. Eerst was ik pop- en radiojournalist. Daarna sportjournalist en eindredacteur van een voetbalblad. Vervolgens richtte ik een eigen pr-bureau op, werd voorlichter van een fusiegemeente, zette eigen onderwijsmethodes in de markt (Gelukskunde en Slimmerkunde) en was nauw betrokken bij menig evenement. In de praktijk betekende dat soms dat ik op de toilet van een benzinestation mijn kostuum inruilde voor een doorsnee docenten-outfit na een bijeenkomst met de SNS-top in Den Bosch en vóór een blokuur spraakkunst op 3 mavo. Of het opnemen van een week onbetaald verlof als er weer een EK of WK voor de deur stond. Of uitzoeken hoe ik voor een bepaalde klus toch nog wat langer gedetacheerd kon worden door mijn school.

Die combinatie heeft ervoor gezorgd dat ik tot op de dag vandaag binnen en buiten de onderwijswereld opensta voor innovatie en nieuwe uitdagingen en niet verzuurd de dagen tot mijn pensioen tel. Nee, ik heb het voorrecht om nog vier jaar in het onderwijs werkzaam te zijn. Komend schooljaar mag ik op de maandagen als volwassen onderwijsvlinder 30 startende docenten begeleiden. De nieuwe rupsen dienen zich aan. Zonder lange verhalen en vooral vragen stellend vlieg ik hen tegemoet. Was deze vakantie maar al voorbij… 

Ben je zelf werkzaam in het onderwijs? Misschien kunnen de volgende foto's je inspireren om ook je eerste blimage te schrijven. Hoe die verspreid kan worden, kun je lezen in het blog van Frans Droog



      




dinsdag 5 mei 2015

Here comes the summer (1)

We hebben het in het eerste weekend van mei op een eiland gevoeld, gezien en beluisterd. Weten het nu zeker. De zomer van 2015 komt eraan. Gelukkig maar. De winter was dit jaar door het verlies van Emile te ijzig koud. De donkere nachten én dagen te talrijk, te somber, hoeveel lichtbundels kleine Joep ook naar ons uitzond.

Het voelde vrijdag alsof de sneldienst van Harlingen naar Vlieland de wind om extra danstijd op het water had gevraagd opdat we maar zo snel mogelijk aan het tanken van nieuwe energie zouden toekomen. Voor dat doel ruilden we drie dagen lang auto's in voor fietsen en wandelschoenen, heuvels voor zee en duinen, terrassen voor andere terrassen en Spotify voor uitstekende live-muziek. Maar wat vooral als een extra, beschermende deken aanvoelde, was de warmte waarmee mede-festivalbezoekers en Vlielanders ons omringden. Supporters van echte aandacht waren ze, van een goed gesprek dat al snel wat meer de diepte ingaat, van een vriendelijke glimlach en (h)eerlijk voedsel.
Van een open mind, van liefde voor de onbegrensde creativiteit van kinderen en muzikale verrassingen. Zij brachten bij ons het besef terug dat het beste medicijn voor de op hol geslagen wereld uit het dagelijkse journaal de ontmoetingen blijven met positief ingestelde mensen, die met mond én hart spreken en altijd en overal zichzelf blijven en ons die ruimte ook bieden.

We waren er voor de derde keer. Twee keer eerder voor de grote broer onder de festivals: 'Into the great wide open', dat steeds in het eerste weekend van september plaatsvindt (bekijk de aftermovie van de 2014-editie maar eens), na 20 minuten is uitverkocht maar de lokale hotelprijzen belachelijk omhoog jaagt. Daarom zochten we dit jaar het kleine zusje op: 'Here comes the summer'- de voorjaars try-out in het eerste weekend van mei. Minder bands, veel kleinschaliger en intiemer, dit jaar zelfs niet helemaal uitverkocht en toch erg leuk en zeker ook met voldoende verrassende acts met potentie.

Justin met z'n Charismo (Hackensaw Boys)

De leukste band was met afstand Hackensaw Boys uit West-Virginia. De mix van country, rock 'n roll, folk en bluegrass werd met zoveel enthousiasme en meestal in een heerlijk uptempo gebracht dat je onmogelijk stil kon blijven staan. Aanstekelijk waren vooral de bijdragen van violist Ferd Moyse en het ritme(slag)werk van Justin Neuhardt op zijn zelfgemaakte 'Charismo' van voornamelijk blikken. Op de veerboot vertelde hij ons op de terugreis dat er onlineeen handleiding van te vinden is. Wie weet wat we binnen ons eigen dweilorkest er nog mee kunnen :).


Inne Eysermans (Amatorski)
De kwaliteiten en basic uitstraling van Amatorski-zangeres Inne Eysermans zijn sinds de megahit Come home al zo bekend dat we er niet zo door verrast werden als vorig jaar door Kovacs, maar mooi was het wel, deze wegdroompop en vooral heel authentiek.
Svava klaar voor festivalseizoen
'Here comes the summer' is ook het podium waarop jonge, talentvolle bands kunnen laten zien of ze klaar zijn voor het grote (festival-)werk. Wat ons betreft, zijn dat zeker Sväva uit Leeuwarden en Yuko Yuko uit Dokkum. Elektronische drumbeats gecombineerd met mysterieuze vocals vormen de basis van het onderscheidende geluid van Sväva met een hoofdrol voor frontdame Bente Hout. Wat een stem! En bij Yuko Yuko bewijst de pas 20-jarige Elias Elgersma dat leeftijd geen rol speelt als je van nature zoveel talent en uitstraling op het podium hebt. Maar ook dit jaar bleek dat een Spotify-list vooraf niet alles zegt over welke band je 'live' het meest weet te boeien.

Vorig jaar werden we op Vlieland overdonderd door de toen nog onbekende kwaliteiten van Kovacs. Deze keer overkwam ons hetzelfde toen we redelijk per toeval kozen voor de set van  Other Lives, een indiefolkband uit Oklahoma.

Maar misschien zeggen ook deze keer beelden (nog) meer dan woorden:


Vuurtoren van Vlieland met ouderlijk huisje van Liesbeth List (vader was vuurrtorenwachter)



Hielke was, net als vriendin Janine, meteen in voor een goed gesprek. Hoezo meteen klikken?.... Te gek.

Henriëtte Waal brouwt bier in de buitenlucht en voegt er lokale zeewier voor de smaak en aroma aan toe. 

Wereldse lekkernijen, gecombineerd met geweldige gastvrijheid & vriendelijkheid 

En op elk plekje wordt ook aan de kids gedacht


Maarten Vos mocht met cello én elektronica het festival openen.

Zelfs kou & scherpe wind verbroederen op Vrieland





Een suikerspin van 'Happymeter' Dani uit Barcelona (domesticstreamers)

Ook de Vlaamse singer-songwriter Bram Vanparys (Bony King) zien we zeker op meer festivals

Kids speelden urenlang met zelfgemaakte hindernisbanen. Over creativiteit gesproken. 

Hielke in trance

En Jong (Janine op voorgrond)) en Jonger ook in trance 




zaterdag 7 februari 2015

Onderwijs Shocks

Wie het wil zien, ontkomt er niet aan: de transitie in het onderwijs is in volle hevigheid losgebarsten. Het besef dat we dat onderwijs veel slimmer moeten organiseren om onze kinderen goed voor te bereiden op hun toekomst groeit en groeit. Dat uit zich ook in een groot aantal plekken waar bevlogen onderwijsmensen bij elkaar komen om nieuwe kennis en inzichten te delen en te verbinden. 'Live' (bekijk de agenda op dé onderwijssite hetkind.org maar eens) of al dan niet overkoepelend ook online, zoals united4education.

Zelf zit ik in een fase waarin ik probeer minder te mailen en vaker mensen op te zoeken om kennis te delen. Dus stap ik meer in de trein of auto om een paar keer per maand zo'n inspirerende onderwijsbijeenkomst te bezoeken. Zo bezocht ik op 28 januari in Antwerpen het 3-de Edushock Leerfestival. De man achter dit onderwijsplatform in Vlaanderen is Dirk De Boe, die in 2011 een soort Belgische onderwijsbijbel schreef: 'Edushock, breinoptimizer voor leren in de toekomst.' Zijn beweging is in drie jaar tijd sterk gegroeid en deze editie van het leerfestival was er eentje om in te lijsten. Alles klopte. De omgeving van dit 'Lichthuis van educatie', de organisatie, de deelnemers en de grote keuze aan inspirerende 'workshocks'. Mijn persoonlijke top 3 (al had ik ook makkelijk een top 10 kunnen samenstellen):

1. Tom Van Acker. Als organisatiedeskundige is hij ook al in Nederland binnen het onderwijs (en de zorg) actief.  Hij bracht met veel humor en voelbare betrokkenheid een interactieve workshop over hoe je scholen beter en slimmer zou moeten organiseren. Hoe? Door te kiezen voor een vlakke onderwijsorganisatie waarin multidisciplinaire teams samenwerken voor een community van leerlingen, over leerjaren en vakken heen. Je moet dan wel de voorwaarden creëren om van docenten sterke, gepassioneerde teamspelers te maken, die voldoende eigen beslissingsvermogen hebben. Zulke teams zijn dan in staat om de talenten van leerlingen ten volle te ontplooien. Van Acker heeft er een boeiend boek over geschreven: 'Scholen slimmer organiseren'.  

2. Dirk Bicker. Hij is directeur van de basisschool 'De Wereldreiziger' in Antwerpen. Die school kent veel anderstalige nieuwkomers. Op dit moment is ongeveer een kwart van de leerlingen minder dan één jaar in België. Vaak hebben hun ouders andere of geen schoolervaringen, zijn ze al een lange tijd onderweg, leven de kinderen erg structuurloos, zijn er problemen met huisvesting, gezinsinkomen... Soms met tranen in m'n ogen heb ik ademloos naar zijn gepassioneerd verhaal geluisterd over hoe hij en zijn team van voornamelijk jonge docenten onder uiterst moeilijke omstandigheden talenten van kinderen naar boven laten komen. Een collega én school om te blijven volgen. Lees het interview met Dirk. 


3. Claire Boonstra Omdat ik zelf ook betrokken ben bij haar onderwijsplatform Operation Education heb ik Claire al heel wat keren horen spreken na haar befaamde TEDxEducation talk in september 2012. Maar zelden zo overtuigend en inspirerend als vorige week in Antwerpen. Ze heeft net als Dirk De Boe met zijn Edushock sinds die presentatie heel wat losgemaakt in het Vlaamse onderwijs.


Na Edushock en de mij zeer aansprekende Tegenlicht-uitzending 'De onderwijzer aan de macht'' van afgelopen zondag ging ik donderdag optimistisch na de tweede grotere bijeenkomst van United4Education in Den Bosch. Dit platform is enerzijds bedoeld om alle mooie onderwijsontwikkelingen in ons land bij elkaar te brengen. En er zijn inmiddels negen zogenaamde transitiepaden ondergebracht: werkgroepen rondom actuele onderwijsthema's als 'de leerling centraal, de leraar als professional in zijn kracht, andere wijzen van toetsing en verantwoorden, alternatieve schoolontwerpen en zinvolle verbindingen met ouders.'
Eerlijk is eerlijk, na zo'n inspirerende week was deze avond in de HAS een afknapper. De gekozen vorm van een aantal PowerPoint- en Prezipresentaties om de transitiepaden toe te lichten negeert de denkkracht van alle aanwezigen en laat je ervaren hoe leerlingen zich vaak moeten voelen... Deze informatie had ik namelijk in veel minder tijd ook thuis kunnen opzoeken. Jan Rotmans had ik ook al op de eerste bijeenkomst gehoord en de kwaliteit van de andere presentaties was ondermaats, met uitzondering van die van Jan Fasen. Kortom, het leek voor mij een verloren avond te worden, maar gelukkig mocht ik terugreizen met twee bevlogen mensen van hartverwarmendwijs, een onderwijsbeweging die ook in Limburgs steeds meer aanhangers krijgt. Louis en Marina zorgden er alsnog voor dat ik me pas tegen middernacht met Ajax-AZ bezighield. Werd ik overigens ook niet zo blij van...  

maandag 27 oktober 2014

Brainwash

'Je bent in 2014 half iphone en half mens.' Bam, dat kwam binnen, zaterdagmiddag tijdens de openingsact van Brainwash in Amsterdam. Dat is 'een festival voor iedereen die durft te denken', georganiseerd door 'Brandstof'. Deze club van vooral jonge denkers was op 1 december 2012 al verantwoordelijk voor 'Life!', een soortgelijk (denk)festival in de Beurs van Berlage. Een dag die ik niet snel zal vergeten. Ik ontdekte er mijn favoriete leerstijl: het bewust opzoeken van mensen die op gezette tijden met me willen meedenken over de essentiële vragen van het leven.

Afgelopen weekend was de Beurs van Berlage gereserveerd voor een ander festival: het Pint bokbierfestival (...) en dus week Brandstof deze keer uit naar Nes, hét intieme theaterstraatje in de buurt van de Dam. De 80 (!) programmaonderdelen waren er verdeeld over de ruimtes van Frascati, de Brakke Grond, het Comedy Theater, het Torpedo theatertje, NRC Café, een kroeg, een kelder en een tot voorleeskamer omgebouwd privé-appartementje. 'De sfeer is bewust intiem. Daardoor hebben de locaties een beperkt aantal plaatsen. Zorg dus dat je ruim op tijd bij de uitgekozen locatie bent', was vooraf de digitale waarschuwing. Toch werden door deze opzet heel wat mensen teleurgesteld. Zelfs lang in een rij staan bleek geen garantie dat je ergens naar binnen mocht om je te laten inspireren door degene(n) voor wie je vooral het ticket van Brainwash had gekocht. Als dan ook nog de catering op sommige plekken erg traag verloopt, is het onverstandig om je irritatiegrens proberen op te rekken. 'Je kunt je dan beter focussen op Plan B om op een andere plek alsnog ontspannen te kunnen rondhangen en geconcentreerd te luisteren', was het advies van festivalleider Laurens Knoop en dat bleek voor ons te werken. Vanaf 16 uur schrapten we op ons verlanglijstje de grote namen - die zien we straks toch wel bij de tv-registratie van Brainwash bij Human terug - en werden het thema en de diversiteit in vorm onze nieuwe selectiecriteria. Het resultaat: we ontdekten in hoog tempo nieuwe namen van denkers en locaties, die Annet en ik vanaf nu zullen koesteren. Bijvoorbeeld deze persoonlijke top 5:

1. Wiegertje Postma. Zij was een van de vier jonge acteurs die namens 'Das Magazin' een anti Ted-talk hielden. Ze lazen in Frascati hun essay voor waarin niet zoals bij TEDx het grote klein werd gemaakt, maar het kleine groot. De wijze waarop Wiegertje dat deed aan de hand van de Zwarte Pieten-discussie en de zware bedreigingen door gamers aan het adres van vrouwen die deze games te vrouwonvriendelijk vinden, was zo verrassend imponerend dat ze er een minutenlang applaus voor terug kreeg. A new star is born in de wereld van schrijvers en denkers.

2.  Die verwachting is in de media reeds uitgesproken naar de vier hoofdpersonen uit de 2Doc-documentaire 'Kinderen van het succes', van wie vooral Arjen Kleinherenbrink op Brainwash bewees dat Nederland nu al niet meer om deze student heen kan. Volgens Arjen gaat het er steeds minder om wie wij zijn, en steeds meer om hoe wij onszelf weten te verkopen. Hoe ingrijpend is deze productmentaliteit? Wat betekent het om te leven vanuit de vrees dat wie niet gezien wordt, niet bestaat? Op Twitter werd al gesuggereerd dat Arjan een verplichte tour langs scholen en collegezalen moet gaan maken.

3. Twee tips bleven hangen: die van Kleinherenbrink's filmcollega Haroon Sheikh over hoe je bereikt dat jezelf én je omgeving in vorm zijn en van Hans 'Lebbis' Sibbel over het grote gevaar dat je loopt als je te lang op een eiland blijft zitten.

Frascati vlak voor de opening van Brainwash
4. Toen Plan A nog werkte - aanwezig zijn bij de voordrachten van de grote namen - genoten we optimaal van Spinvis, Stine Jenssen en het Nederlands Kamerkoor bij hun geslaagde poging om ons als toehoorders via muziek en voordracht de belangrijke vragen van onze tijd te laten voelen. Van Spinvis heb ik zondag al een Spotify-lijst aangelegd, door Stine Jenssen gaat wat mij betreft na Brainwash een dikke streep. De uitleg: tijdens Life! was haar performance nog teleurstellend voorspelbaar, zaterdag was haar bijdrage aan de magische opening juist overtuigend.
Maar haar gedrag na afloop was hetzelfde.
Stine Jenssen 1.0 ?
Bij Life! was er een fraai ingerichte, centrale ruimte waar je in contact kon komen met andere festivalbezoekers én alle sprekers. Maar mevrouw Jenssen was toen al zeer selectief in wie met haar mocht praten, beantwoordde daarna ook geen mails en op mijn vraag zaterdag of het mogelijk was de tekst van haar inspirerende bijdrage te downloaden, zei ze kortaf: 'Je kunt m'n nieuw boek kopen' om vervolgens weg te lopen. Hoe geloofwaardig ben je dan als filosoof? Voor het antwoord op die vraag heb ik geen scherpdenkers nodig. Stine is tot het tegendeel is bewezen voor mij in elk geval meer 1.0 dan 3.0 en daar loop ik niet voor weg.

Het intieme, voormalig Parool- en nu Torpedo-theatertje
5. Gecharmeerd zijn we wel geworden van het intieme Torpedo-theatertje, met zijn boekenkast als mini-museum en eigenzinnige gasten - zoals zaterdag Laurens de Rooy over het, door iedereen te bezoeken anatomiemuseum Vrolik in het AMC en dichter Daan Doesborgh. We komen er zeker binnenkort terug om er op een woensdagavond het theaterprogramma 'De Mus' te ondergaan.

Zoals we ook bij een volgend bezoek aan Amsterdam weer aanschuiven in het NRC-café waar de sfeer bij drukte ontspannen blijft, de bediening vriendelijk en de menukaart ondanks zijn beperktheid je tot verrassende keuzes verleidt. Jammer dat er dan geen Next Speeddenkspel meer gespeeld zal worden, waarbij het lot je zoals zaterdag koppelt aan een mooie, maar onbekende vrouw die je op basis van je antwoorden op 8 levensvragen binnen 3 minuten sympathiek genoeg vindt om je eventueel mee te nemen in een bootje naar een onbewoond eiland. Vooral McFood voor je ego, maar wel leuk en ook een mooie werkvorm voor in het onderwijs.

Rebekka Reinhard: mooi maar niet overtuigend
Tegenvallers? Ja, die waren er ook bij Plan A en Plan B. Wat A betreft: de powertalk van Alain de Botton. Hij lijdt aan het Ken Robinson-syndroom: zijn missie blijft bijzonder, maar de verpakking is inmiddels te voorspelbaar. En bij Plan B: Rebekka Reinhard mag dan in Duitsland sinds haar boek 'Schön' wereldberoemd zijn, ook zij bewees weer dat je boodschap op zo'n podium alleen overkomt als je een geboren verhalenverteller bent en dat bleek ze niet te zijn.

In februari kochten we de allereerste kaartjes voor dit festival toen Brainwash zelfs nog geen Brainwash maar 'Het Nieuwe Denken Festival' heette. En voor de editie van 2015 zullen we weer voor een early-bird ticket gaan, maar wat ons betreft staat de organisatie nu voor de keuze: of terug naar één centrale plek als de Beurs van Berlage of een betere balans zoeken tussen denkers en pragmatici in de voorbereidingsfase. Al is er het besef dat dit advies na zo'n topdag als zaterdag een beetje als een verlangen van een te verwend kind klinkt...





woensdag 22 oktober 2014

Dutch Design Week 2014 (2)

Mijn eerste dag tijdens de Dutch Design Week 2014 besteedde ik bijna helemaal aan de Graduation Show van de Dutch Design Academy in de Witte Dame. Hoog niveau en grote diversiteit. Welke prototypes zijn me bijgebleven?

TOP
1. Ik maak me er elke dag schuldig aan. Te veel water in de waterkoker voor het dagelijks theemoment op de bank. Nils Chudy bedacht een eenvoudige, maar voor het milieu geniale oplossing: de Miito. Als die straks op de markt is - en dat gaat zeker gebeuren - vul ik m'n theebeker met precies genoeg water, plaats de beker op de inductiebasis en dompel vervolgens de, door Nils ontworpen roerstaaf in het water. De roerstaaf wordt verwarmd en vervolgens het theewater. Bekijk het filmpje maar.

2. Ook de moeite waard is het filmpje over het ontwerp van Govert Flint. Ik zit soms uren achter mijn bureau. Dat betekent compensatiegedrag in mijn vrije tijd als het om bewegen gaat. Govert heeft nu in samenwerking met het Scapino Ballet een prototype van een stoel - de Dynamic Chair - ontworpen waarmee je vanaf achter je bureau al sierlijk bewegend je pc of laptop kunt aansturen. De bewegingen zijn ook nog eens zo geselecteerd dat ze je sneller een geluksgevoel (b)lijken te geven....

3. Mijn Maakbare Mais is een lesprogramma van Janneke Bergholtz voor kinderen van 9 tot en met 12 jaar. Met een handboek en de kit leren de kinderen binnen 30 weken een maiszaadje om te toveren tot een lamp.

4. Van jong naar oud. Laura Koenen stimuleert met haar 'Losing One Self's' project oudere mensen om zelf tijdig met een voorbereiding op mogelijke dementie te beginnen door o.a. alvast een boodschap aan jezelf op video vast te leggen en lijstjes te maken. Alles wordt duidelijk naar het bekijken van deze vimeo-film. Haar vriendin en studiegenoot Malou van Dijck verzamelt natuurlijke materialen in een dorp of stad en maakt daar textielverf van, die ze gebruikt voor prachtige tafelsets (tafellaken en servetten) waarop de gebruikte bronnen in de natuur worden afgedrukt. Malou's droom: gemeenten die zo'n set als waardevolle, blijvende herinnering meegeven als inwoners naar elders vertrekken.






VERRASSEND
1. Binnenkort word ik opa en dan zal ik zeker regelmatig foto's van mijn eerste kleinkind maken. Maar na het project van Laura Cornet zal ik voorzichtig(er) zijn met het plaatsen van deze babyfoto's op Facebook. Laura vraagt zich namelijk af of baby's later wel zo gelukkig zijn met al die foto's en filmpjes op internet. Om daarover een maatschappelijke discussie uit te lokken heeft ze in babyspeeltjes cameraatjes en knopjes verwerkt waardoor de baby vanuit de wieg of box als het ware zelf meteen een foto op Facebook kan plaatsen. Natuurlijk laten de meeste mensen Laura weten dat ze dit te ver vinden gaan, maar ze doen het vaak zelf en ook nog zonder toestemming van de hoofdpersoon! Wie Laura's site bezoekt, komt ook terecht bij een ander mooi project van haar: een lifestyle magazine voor werklozen.


Lichtgevende tas
2. Marlies Schets ontdekte in het hoge noorden van Zweden dat de mensen daar maar weinig reflecterende materialen dragen, terwijl hun nachten een groot deel van het jaar erg lang zijn. Dat inspireerde haar om designstoffen en -accessoires reflecterend te maken. Het resultaat is even mooi als effectief:








3. Het project 'Imprint of skin' van textiel designer Floor van Doremalen. Een heerlijke toepassing van rubber in vloeren, douchegordijnen en muren (voor massage, scrubben, extra tinteling).









LEUK
Een 3D-geprint vlinderdasje , bewerkt met natuurlijke materialen en kleurstoffen. Staat al op m'n verlanglijstje. www.studio-eposh.com

AARDIG, MAAR.....
LIVE Life. Je legt wat mos en onkruid in een miniatuur kasje naast je pc of laptop, zorgt voor de juiste groeiomstandigheden en richt er een cameraatje op, dat je aansluit op je device. Vervolgens kun je het groeiproces extreem uitvergroot als wallpaper op je scherm volgen. Maar bedenker Sebastian Huvenaars, je moet natuurlijk wel vindbaar zijn als startende ondernemer. Geen eigen website, matig LinkedIn-profiel. Je hebt er wel zin in?





dinsdag 21 oktober 2014

Dutch Design Week 2014 (1`)

Van droom naar daad, van denken naar doen. Van tekentafel naar tastbaar product. Van prototype naar (massa)productie. Ze willen het allemaal heel graag, de afgestudeerden van de Design Academy. Daarom maken ze veel werk van hun pres(en)tatie tijdens de Graduation Show, een essentieel onderdeel van de Dutch Design Week 2014 (DDW14). Dit internationale platform voor jonge designers en gerenommeerde  ontwerpinstituten lokt deze week bij de dertiende editie honderdduizenden bezoekers naar de binnenstad van Eindhoven. Verspreid over liefst 80 (!) locaties en 400 evenementen kun je in 9 dagen de allernieuwste designtrends bekijken.

Dat is ook voor mij te veel van het goede, maar twee dagen van mijn herfstvakantie lever ik er ook dit jaar graag voor in. Om dat enigszins te kunnen begrijpen, als opwarmer een korte reportage van Omroep Brabant over die Graduation Show in het gebouw van de Witte Dame:

Op diezelfde plek ontmoette ik in 2011 ook Bennie Meek. Voor zijn afstudeeropdracht was hij in 22 dagen met een camera letterlijk dwars door Nederland gelopen en had die ervaring vertaald in een versnelde landschapsscan. Bennie vertelde me openhartig over zijn dromen. Dat de VPRO zijn scan zou uitzenden of dat hij er een belangrijke filmprijs mee zou winnen. Helaas, tot nu toe bleef het bij een droom, getuige het handjevol kijkers op zijn Vimeo - kanaal, waar je zijn project in delen kunt bekijken. Bennie spookte door mijn hoofd toen ik deze week op onze ontmoetingsplek zoveel nieuw designtalent ontmoette. Wie van deze grote groep enthousiaste en bijna allemaal maatschappelijk betrokken ontwerpers kan straks zeggen dat zijn of haar droom wel werkelijkheid is geworden?



Over enkele dagen hoop ik het u alvast voor een deel te kunnen melden. Maar eentje kan ik met 100% zekerheid al verklappen, Dave Hakkens uit Helmond, de bedenker van het project Phonebloks en daardoor nu al samenwerkend met Google. Zijn idee is alleen op YouTube meer dan 20 miljoen keer bekeken...

: